Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, жыл сайын жүктілік пен босануға байланысты себептерден 300 000-ға жуық әйел қайтыс болады, өмірдің бірінші айында 2 миллионнан астам нәресте қайтыс болады және шамамен 2 миллион жүктілік өлі туумен аяқталады. Осылайша, орта есеппен әр 7 секунд сайын бір алдын алуға болатын өлім болады.
2025 жылы Дүниежүзілік денсаулық күні «Салауатты өмірдің басы – берекелі болашақтың кепілі» ұранымен өтеді. ДДҰ мәліметтері бойынша, бұл күн аналар мен жаңа туған нәрестелердің денсаулығын сақтау мәселелері бойынша бір жылдық ақпараттық науқанды бастайды, елдердің үкіметтері мен Дүниежүзілік денсаулық сақтау қоғамдастығына алдын алуға болатын ана мен нәресте өлімін жою бойынша күш-жігерді жандандыруға және жалпы әйелдердің денсаулығы мен әл-ауқатына басымдық беруге шақырылады.
Мақсаттары:
- Ана мен жаңа туған нәрестенің өміршеңдігіне байланысты проблемалар және әйелдердің ұзақ мерзімді әл-ауқатына басымдық беру қажеттілігі туралы хабардарлықты арттыру.
- Әйелдер мен жаңа туған нәрестенің денсаулығын нығайту шараларына тиімді инвестициялар.
- Қолдау жұмылдыру, ата-ананы қолдау үшін ұжымдық әрекеттерді ынталандыру, сондай-ақ шұғыл көмек көрсететін медицина қызметкерлері.
- Жүктілік және босану кезінде денсаулықты сақтау, сондай-ақ босанғаннан кейінгі кезеңде денсаулықты нығайту мәселелері бойынша пайдалы медициналық ақпаратты тарату.
«Lancet Global Health» журналында жарияланған зерттеулерге сәйкес, бүкіл әлемде ана өлімінің жетекші себептері қан кету (27%) және гипертониялық бұзылулар, атап айтқанда преэклампсия (16%) болып табылады. Басқа патологиялардың, соның ішінде жұқпалы және созылмалы аурулардың өліміне қосқан үлесі жүктілік пен босануға байланысты өлім-жітімнің төрттен бір бөлігін (23%) құрайды, атап айтқанда АИТВ/ЖИТС, безгек, анемия және қант диабеті. Көбінесе мұндай патологиялар ауыр асқынулар тудырмайынша анықталмайды және емделмейді, жүктілік қаупін арттырады және оның ағымын ауырлатады.
Өлімнің басқа жедел себептері:
- сепсис және инфекциялар;
- өкпе эмболиясы;
- жүктіліктің өздігінен және жасанды үзілісінен кейінгі асқынулар, соның ішінде түсік түсі, жатырдан тыс жүктілік және қауіпті түсік түсіру кезіндегі асқынулар;
- анестезиядағы асқынулар және ананың туу жарақаттары.
Тәуекелдерді азайту үшін не істеу керек?
1. Жүктіліктің ерте кезеңдерінде қауіп факторларын анықтаңыз және ауыр асқынулардың алдын алыңыз;
2. Босану кезіндегі қауіпті шұғыл жағдайларды (қан кету, эмболия) жеңілдету үшін өмірлік маңызды акушерлік көмекті жақсарту;
3. Босанғаннан кейінгі күтімді жақсарту (босанғаннан кейінгі алғашқы күндердегі негізгі тексерулер).
Салауатты жүктілік пен қауіпсіз босанудың, сондай-ақ босанғаннан кейін әйелдердің өмір сүру сапасын сақтаудың ең жақсы мүмкіндігі ана денсаулығын сақтауға біртұтас көзқараспен қарайды, сондықтан Денсаулық сақтау жүйелері өмірдің әртүрлі кезеңдерінде оларға қолдау көрсету мүмкіндігіне ие болуы керек.
Есіңізде болсын! Ана мен жаңа туған нәрестенің денсаулығы – бұл отбасы мен қоғам денсаулығының негізі және бәріміз үшін жарқын болашақтың кепілі (ДДҰ).
