Әлемнің көптеген елдерінде ұлттық денсаулық сақтау бағдарламаларының басты мақсаты туберкулездің алдын алу болып табылады, өйткені бұл аурудың таралуын азайту сырқат адамдардан сау адамдарға жұғу процесін үзу арқылы мүмкін болады және бұл инфекцияны азайтудың негізгі әдісі болып табылады. Ауру жұқпалы аурулардың арасында көш бастап тұр және әлемдегі өлім-жітімнің ондығына кіреді. Жыл сайын 24 наурызда Дүниежүзілік туберкулезге қарсы күрес күні өткізіледі, оның мақсаты қоғамның осы ауру туралы хабардарлығын арттыру болып табылады. 2025 жылы Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы «Иә! Біз туберкулезді жеңе аламыз: міндеттенеміз, инвестиция саламыз, әрекет етеміз» деген ұран таңдады.
Дүниежүзілік туберкулезге қарсы күрес күнінің маңызды міндеті – планетаның барлық тұрғынына бұл мәселе әрқайсымызға әсер етуі мүмкін және сәттілік әр адамға байланысты екенін жеткізу. Бұл туберкулезді жою үшін барлық деңгейлерде әрекет етуге және күш біріктіруге шақыру. Аурудың азаю динамикасына және диагностика мен емдеу саласындағы айтарлықтай прогреске қарамастан, туберкулезбен байланысты жағдай адам денсаулығына басты қауіптердің бірі болып қала береді. Жер бетіндегі халықтың төрттен бірінде аурудың жасырын түрі бар, бірақ олардың тек 5-10%-ында ауру дамуы мүмкін. Жұқтырған, бірақ ауырмаған пациенттер инфекцияны басқаларына жұқтырмайды. Уақтылы анықталған және үздіксіз емделген жағдайда туберкулезбен сырқаттанушылық пен өлім-жітімді айтарлықтай азайтуға болады.
Біздің Республикамызда туберкулездің алдын алу және оған қарсы күрес айлығы 2025 жылдың 24 ақпанынан басталды. 2024 жылдың деректері бойынша республикада туберкулезбен сырқаттанушылық 2023 жылмен салыстырғанда 4%-ға, 6899-дан 6740 жаңа жағдайға дейін төмендеді. 100 мың тұрғынға шаққандағы сырқаттанушылық көрсеткіші 33,3 құрады, бұл 2023 жылғы көрсеткіштен (34,7) төмен. Алайда, кейбір аймақтарда аурудың өсуі байқалады.
Аурудың дамуын болдырмауда алдын-алу - туберкулезбен күресте ең бастысы. Ауру жұқтырған пациент неғұрлым ерте анықталса және емдеуге бағытталса, инфекцияның жаңа жағдайларының пайда болу ықтималдығы соғұрлым төмендейді. Халық арасында ауруды ерте анықтау мақсатында мыналар бар:
- медициналық ұйымдардың барлық деңгейлерінде жүргізілетін профилактиканың нақты әдістері (БЦЖ вакцинациясы және ревакцинациясы, туберкулин сынамалары, флюорографиялық тексеру)
- туберкулездің алдын алудың спецификалық емес әдістері (ағзаның иммундық күштерін нығайту, дұрыс тамақтану, ұйқы мен демалу режимін сақтау, жаман әдеттерден бас тарту, шынығу, физикалық белсенділік)
Туберкулез проблемасы тек медициналық ғана емес, сонымен бірге әлеуметтік проблема болып табылады, оны шешу үшін жергілікті әкімшіліктердің, түрлі министрліктердің, ведомстволардың және қоғамдық ұйымдардың көмегі қажет. Уақытылы араласу және қолдау арқылы туберкулезбен сырқаттанушылық пен өлім-жітімді айтарлықтай азайтуға болады.
Есте сақтау маңызды! Туберкулездің алдын алуға және емдеуге болады.
