Денсаулық мектебі – халықтың нысаналы топтарын осы топ үшін денсаулықты нығайту мен сақтаудың басым мәселелері бойынша оқытудың ұйымдық нысаны.
Мектептердің мақсаты – пациенттердің дәрігердің ұсынымдарын орындауға мотивациясын арттыру және жақсарту, емдеуде, оңалтуда және алдын алуда дәрігермен серіктестік қарым-қатынас қалыптастыру.
Пациент мектебінің идеясы – пациент пен медициналық персоналдың өзара жауапкершілігі, денсаулықты сақтау және жақсарту мәдениеті, қарым-қатынас мәдениеті, мұнда дәрігердің барлық талаптарын адал орындап қана қоймай, сонымен қатар олардың жағдайының барлық қыр-сырын қадағалап, емдеуші дәрігерді түзету енгізу және сонымен бірге ауруды дәрігерге дейінгі бақылау дағдыларын қалыптастыру мақсатында жағымсыз және оң өзгерістер туралы уақтылы хабарлай отырып, оңалту процесінің белсенді қатысушысы болу керек.
Міндеттері: ауру, қауіп факторлары және прогрессивті курс жағдайлары туралы дұрыс пікір қалыптастыру, бұл пациентке пациенттердің және олардың жақындарының әрі қарайғы сауықтыру процесінде белсенді өмірлік ұстанымын анағұрлым нақты қалыптастыруға және ұзақ уақыт бойы ұсыныстар кешенін орындауға мүмкіндік береді.
Сабақтарды өткізу технологиялары. Презентация, бейнематериал, көрнекі құрал, әңгіме, сұрақ-жауап, интерактивті қарым-қатынас, өзіне-өзі көмек көрсету, мотивациялық сұхбат.
«Диабет» денсаулық мектебі
Өзектілігі. Қант диабеті (бұдан әрі – ҚД) – Біріккен Ұлттар Ұйымын 2006 жылы барлық елдерді қант диабетімен күресуде бірігуге шақыратын №61/225 қарар қабылдауға итермелеген алғашқы жұқпалы емес аурулардың бірі.
Қазақстанда 15 жыл ішінде қант диабетімен ауыратын науқастардың саны 3,5 есе өсті. 2021 жылдың басында диспансерлік есепте 382 мың адам болды, оның ішінде: 30 мыңы - 1 типті қант диабетіне, 352 мыңы – 2 типті қант диабетіне шалдыққан пациенттер. Қант диабетімен ауыратындардың көбісі 40-59 жас аралығындағы еңбекке қабілетті жастағылар, бұл осы мәселенің әлеуметтік маңыздылығын көрсетеді.
Сабақтың мақсаты – тыңдаушыларға ҚД, оның түрлері, асқынулары туралы, мысалы: гипо- және гипергликемиялық жағдай, гипогликемиялық кома, диабеттік аяқ, нысаналы ағзалар деп аталатын артериялар, жүрек, бүйрек, ми, көз сияқты осы патология кезінде бірқатар ағзаның зақымдануы туралы; қауіп факторлары және аурудың даму болжамдары туралы; қандағы қант мөлшерін өлшеу, пациент күнделігін жүргізу, ҚД-мен ауыратын науқастың дұрыс тамақтануы дағдыларын қалыптастыру.
«Сау жүрек, таза қан тамырлары» мектебі
Өзектілігі. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы әлемдегі ересектердің 40%-да гипертония дамиды деп есептейді және ол жыл сайын тоғыз миллионнан астам өлім-жітім жағдайына әкеледі. Жыл сайын жүрек пен өкпе ауруларынан, инсульттан, обыр мен диабеттен 70 жасқа дейінгі 16 миллион адамның мезгілсіз қайтыс болуы анықталады. Қан айналымы жүйесінің аурулары (бұдан әрі - ҚЖА) салдарынан қайтыс болған адамдардың 80%-ы инфаркттан немесе инсульттан қайтыс болды, олардың көпшілігі өмір салтын өзгертуге бағытталған араласулар және қажет болған жағдайда дәрі-дәрмек терапиясын қолдану арқылы негізгі қауіп факторларымен күресу арқылы алдын алуға болады.
Сабақтың мақсаты – артериялық гипертензиямен және жүректің ишемиялық ауруымен ауыратын науқастардың өз аурулары, қауіп факторлары (ҚФ), асқынулар және профилактика туралы хабардарлығын арттыру; сауықтыруға уәждемені, емделуге және дәрігердің ұсынымдарын орындауға бейілділікті қалыптастыру; денсаулық жағдайын өзін-өзі бақылау, өршу мен криз жағдайында дәрігерге дейінгі алғашқы көмек көрсету дағдыларын қалыптастыру сондай-ақ, олардың денсаулығына жағымсыз әсерлерді азайту үшін мінез-құлық ҚФ (тамақтану, қозғалыс белсенділігі, стрессті басқару, зиян әдеттерден бас тарту).
«Еркін тыныс» денсаулық мектебі
Өзектілігі. ДДҰ-ның бағалауы бойынша, әлемдегі 235 миллион адам демікпеден зардап шегеді. Ресми статистиканың деректері бойынша Қазақстан Республикасындағы бронх демікпесімен ауыратын науқастардың жалпы саны 100000 адамға шаққанда 2014 жылы 63,7, 2013 жылы – 56,3 болған. Ұсынылған мәліметтерден бронх демікпесі бар науқастар санының өсуі байқалады. Олардың ішінде ең үлкен үлес салмағы 0-14 жастағы балаларға тиесілі, тиісінше 2014 жылы 92,4 және 2013 жылы 75,2 құрады.
Сабақтың мақсаты – пациенттерді бронх демікпесінің даму себептері мен механизмдері, ӨСОА, ауру ағымының сипаты, емдеу және алдын алу әдістері туралы ақпараттандыру. Дәрігер мен пациент арасында серіктестік қарым-қатынас орнату. Пациентті бронх демікпесімен өмір сүруге, оның ағымын бақылауға үйрету. Пикфлоуметрияның көмегімен демікпені өзін-өзі бақылау күнделігін жүргізу.
«Мінез-құлық қауіп факторларының алдын алу» мектебі
Өзектілігі.
Жұқпалы емес аурулардың ауыртпалығы (ЖеА - қант диабеті, гипертония, жүрек-қантамыр аурулары, онкологиялық және респирпторлық аурулар) денсаулық сақтау саласындағы ең маңызды мәселелердің бірі болып табылады. ЖеА салдарынан болатын өлім-жітім құрылымында ең үлкен үлес қан айналымы жүйесінің ауруларына тиесілі, олардан жыл сайын шамамен 18 миллион адам қайтыс болады.
Дұрыс емес тамақтану және жеткіліксіз физикалық белсенділік сияқты ең жиі кездесетін мінез-құлық қауіп факторлары әдетте адамдардың көпшілігінде қан қысымының жоғарылауы, глюкозаның өзгеруі және қандағы липидтердің жоғарылауы, артық салмақ және семіздік арқылы көрінеді, бұл өз кезегінде созылмалы инфекциялық емес аурулардан болатын өлім қаупін арттырады.
Сабақтың мақсаты - пациенттердің аурулардың даму қаупінің мінез-құлық факторларын еңсеру бойынша мақсатты іс-қимылдарға қабілеттілігін дамыту және алдын алу бойынша араласулар жүргізу, халықты салауатты өмір салты дағдыларына үйрету, пациенттердің өз денсаулығы үшін жауапкершілігін, дәрігердің ұсынымдарын орындауға бейімділігін қалыптастыру.
«Отбасын жоспарлау» мектебі
Өзектілігі. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша әлемде балалы бола алмайтын 48 миллионға жуық жұп бар.
Отбасын жоспарлау - бала көтеріп, дүниеге дені сау бала әкелуге дұрыс дайындалуға бағытталған білім беру, медициналық және әлеуметтік іс-шаралар кешені. Отбасын жоспарлаудың заманауи әдістеріне тууды бақылау, репродуктивті көмекші технологиялар және отбасын жоспарлау бағдарламалары кіреді.
Сабақтың мақсаты - жастардың отбасын жоспарлаудың заманауи ережелері, оның ішінде контрацепция әдістері туралы хабардар болу деңгейін арттыру; балалы болу уақыт аралығын анықтауға, контрацепция мен бедеулікті емдеудің қауіпсіз әдістерін дұрыс таңдауға және қолдануға үйрету.
Денсаулық мектептерінің жұмыс кестесі
|
Денсаулық мектебі |
Өткізу күні мен уақыты |
ДМ жауаптылар |
||||
|
дүйсенбі |
сейсенбі |
сәрсенбі |
бейсенбі |
жұма |
||
|
«Мінез-құлық қауіп факторларының алдын алу» |
күнделікті 08.30 -15.00 |
СӨСҚО әдіскер дәрігерлері |
||||
|
«Сау жүрек, таза қантамырлар» |
14.00-14.30 |
15.00-15.30 |
Кардиологтар, терапевтер |
|||
|
«Еркін тыныс» |
15.00-15.30 |
14.00-14.30 |
Пульмонолог, терапевтер |
|||
|
«Диабет мектебі» |
15.00-15.30 |
14.00-14.30 |
Эндокринологтар |
|||
|
«Отбасын жоспарлау» |
14.00-14.30 |
15.00-15.30 |
Гинекологтар |
|||
Денсаулық мектептерін өткізу орны: СӨС қалыптастыру орталығы
С2 блогы (3 қабат), 1А кабинеті
тел: 70-80-35
