Өкпенің созылмалы обструктивті ауруы (ӨСОА) - тыныс алу жүйесінің кең таралған ауруы. Бұл бронх қабырғасының өзгеруіне әкелетін, ауа ағынының шектелуіне және тыныс алудың қиындауына әкелетін созылмалы, қабыну процесі.
ӨСОА белгілері спецификалық емес және аурудың бастапқы кезеңдерінде іс жүзінде анық көрінбейді, бұл кеш диагнозға және бронх қабырғасының қайтымсыз өзгеруіне, бронх пен өкпенің функцияларының бұзылуына әкеледі. Бронхтарда шырыш көп мөлшерде өндіріледі, оның тұтқырлығы артады, бұл бактериялардың өсуіне қолайлы және бронх түтігінің қабырғаларын бұзады.
Бұл бронхтардың өткізгіштігін бұзады және өкпе эмфиземасының, пневмосклероздың және прогрессивті тыныс жетіспеушілігінің пайда болуына әкеледі.
ӨСОА жүректің ишемиялық ауруы мен қан айналымының жіті бұзылуынан кейін екінші орында, өлім-жітімнің негізгі үш себебінің бірі болып табылады.
ДДҰ мәліметтері бойынша негізгі фактілер:
- дүние жүзіндегі өлім-жітімнің жетекші себептерінің арасында – ӨСОА төртінші орында және 2021 жылы 3,5 миллион адам өлімі тіркелді – бұл әлемдегі барлық өлімнің шамамен 5%.
- 70 жасқа дейінгі адамдар арасындағы ӨСОА өлімінің 90%-ға жуығы табысы төмен және орташа елдерде орын алады.
- сырқаттанушылық себептерінің ішінде – ӨСОА әлемде сегізінші орында
- Темекі шегу ӨСОА дамуының маңызды факторы болып табылады және дамыған елдерде әйелдердің 60% және ерлердің 80% -ында өлімді арттырады. Дамушы елдерде бұл көрсеткіштер төмен – тиісінше 20 және 45%, өйткені нашар экология, пассивті темекі шегу және кәсіптік қауіп-қатер бірінші орында.
ӨСОА негізгі белгілері - қақырықты жөтел және ентігу:
Аурудың басында жөтел сирек кездеседі, қақырық мөлшері аз, ентігу тек қарқынды физикалық жүктеме кезінде болады, ал ауыр жағдайларда жөтел тұрақты, тыныштықта ентігу байқалады, жүрек-қантамыр жеткіліксіздігінің белгілері пайда болады (аяқтың ісінуі; оң жақ қабырға астындағы ауырлық). Екіншілік инфекция пайда болған кезде қақырық іріңді болады, жөтел айтарлықтай күшейеді, алыстан сырыл және интоксикация белгілері пайда болады.
ӨСОА қауіп факторлары:
- белсенді және пассивті темекі шегу
- генетикалық бейімділік
- кәсіптік қауіптер (кеншілер, құрылысшылар, цементпен жанасатын жұмысшылар, металдарды өңдеу кезінде және т.б.)
- төмен әлеуметтік-экономикалық жағдай
- еркек жынысы әйелдерге қарағанда жиірек
- жасы – 35 жастан бастап
- салмақ тастау
Ауру қаупі жоғары, егер сізде генетикалық бейімділік, темекі шегу, жиі бронхит, ЖРВИ және басқа өкпе аурулары.
ӨСОА алдын алу:
- салауатты өмір салтын сақтау (темекі шегуден бас тарту, физикалық белсенділік)
- аурудың дамуын тудыруы мүмкін заттардың бронх-өкпе жүйесіне әсерін азайту
- пневмококк және вирустық инфекцияларға қарсы вакцинация
- бронх-өкпелік инфекцияларды дер кезінде емдеу
Маңызды!
Аурудың өршуі кезінде дәрігер ұсынған барлық емдеу-алдын алу шараларын сақтау қабыну процесінің белсенділігін төмендетуге және қол жеткізілген ремиссияны ұзақ уақыт сақтауға көмектеседі.
Ремиссия кезеңінде науқасқа физиотерапия және санаториялық емдеу көрсетіледі.
