Темекі шегудің өкпеге зияны туралы бәріне мәлім, алайда оның жүрек-қантамыр ауруларының дамуына әсері туралы ойланатындар аз.
Темекі шегу, тіпті сирек темекі шегу қантамырлардың зақымдалуына және жүрек-қантамыр ауруларының дамуына ықпал етеді. Ол «темекі гипертензиясы» ретінде көрінеді - темекі шегу кезінде пайда болатын қан қысымының жоғарылауы.
Гипертония - күрделі ауру және көптеген адамдардың денсаулығын зақымдайды, бірақ ол әрдайым анықтала бермейді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша, көптеген адамдар жоғары қан қысымы бар екенін білмейді, өйткені гипертония жиі симптомсыз болуы мүмкін. Гипертонияның дамуына жас және отбасылық тұқым қуалаушылық (туыстарында аурудың болуы) сияқты бақыланбайтын факторлар әсер етеді. Бірақ тамақтану, физикалық белсенділік және темекі шегу сияқты басқарылатын факторлар да бар. Қаныққан майларға бай зиянды рацион, көкөністер мен жемістерді жеткіліксіз тұтыну, төмен физикалық белсенділік гипертонияның даму қаупін арттырады.
Темекі шегетін адамдарда артериялық гипертензия қаупі және бұл аурудың өршу қаупі темекі шекпейтіндерге қарағанда 5 есе жиі кездеседі. Темекі шегу арқылы ағзаға түсетін никотин бүйрек үсті бездерінің белсендірілуіне және қантамырлардың түйілуін дамытатын және жүрек соғу жиілігін арттыратын адреналин, стресс гормонының бөлінуін тудырады. Темекі шегетіндердің қаны анағұрлым тез ұйып, тромб пайда болу қаупі артады.
Темекі шегетіндер арасында электрондық темекі, вейп, кальян және басқа да темекі жылыту жүйелерінің танымалдығы артып келеді. Темекі шегу сияқты, электрондық темекіге арналған көптеген қоспалар жүрек-қан тамырлары жүйесіне әсер ететін никотинді қамтиды. Электрондық темекі, вейп және кальяндар темекіге қарағанда ұзағырақ шегіледі. Сондықтан, улы заттардың төмен концентрациясы болса да, олар темекі шегетін адамның организміне теріс әсер етеді және қарапайым темекіден электрондық темекіге көшу көмектеспейді.
Темекі шегу сонымен қатар қантамыр атеросклерозының нашарлауын тудырады, бұл жағдайда қантамырларда дәнекер тіндер өседі, нәтижесінде қантамыр қабырғалары қалыңдайды және қысым жоғарылайды.
Сонымен қатар, темекі шегу «жаман» холестерин деңгейін арттырады. Никотин май қышқылдарының ыдырауын күшейтеді және олардың қандағы мөлшерін арттырады, бұл май алмасуының бұзылуына әкеледі. Нәтижесінде қантамыр қабырғаларында холестеринді түйіншектері пайда болу және олардың саңылауын тарылту қаупі артады. Тарылған қантамырлар арқылы қан айдау үшін жүрекке күш түседі, қан қысымын көтеріледі.
Темекі түтінінің улы құрамдас бөлігі болып табылатын көміртегі оксиді (көміртек газы) гемоглобинмен қосылып, ағзалар мен ұлпаларға оттегін тасымалдап, карбоксигемоглобин түзеді. Нәтижесінде қан өкпеден тіндерге жеткілікті мөлшерде оттегін тасымалдай алмайды, бұл жүрек бұлшықетінің оттегімен қамтамасыз етілуінің бұзылуына әкеледі және жүректің ишемиялық ауруының дамуына ықпал етеді.
Артериялық гипертензиясы бар адамдар үшін темекі шегуді жалғастыру өте қауіпті және ауыр асқынуларды тудыруы мүмкін.
Артериялық гипертензияның қауіпті асқынуларын есте сақтау маңызды:
- жүректің ишемиялық ауруы – миокард инфарктісі
- миға қан құйылу – инсульт
- бүйрек жеткіліксіздігі
- көз алмасына қан құйылу
- атеросклероз
Темекі шегу жүрек-қантамыр ауруларының және мезгілсіз өлімнің даму қаупін айтарлықтай арттырады, ал артериялық гипертензиямен бірге бұл тәуекелдер жас, еңбекке қабілетті ер адамдар арасында айтарлықтай артады.
Темекі шегуден бас тарту және қантамырды кейіннен қалпына келтіру қан қысымын бақылауға және болашақта жүрек-қантамыр жүйесімен ықтимал асқынулардың алдын алуға көмектеседі.
Темекі шегуден бас тарту темекі шегетін науқастар арасында жүрек-қантамыр патологиясының бастапқы және қайталама алдын алудың ең тиімді шарасы болып табылады.
Маңызды! Темекі шегу басқарылатын қауіп факторларының бірі және бұл әр адам өзі өзгерте алатын фактор!
Денсаулығыңызды күтіңіз!
