Қан айналымы жүйесінің аурулары (ҚЖА) Қазақстандағы сырқаттанушылық пен өлім-жітімнің жетекші себептерінің бірі болып отыр. Қан айналымы жүйесінің аурулары – бұл олардың қалыпты жұмысының бұзылуына байланысты жүрек пен қан тамырларының (артериялар мен веналар) аурулар тобы.
Ең көп таралған ҚЖА - бұл аурулар тобы, оған мыналар кіреді:
- жүректің ишемиялық ауруы (соның ішінде миокард инфарктісі, қан айналымының жеткіліксіздігі, жүрек ырғағы мен өткізгіштігінің бұзылуы);
- мидағы қанмен қамтамасыз етудің жіті бұзылуы (соның ішінде геморрагиялық және ишемиялық инсульт);
- перифериялық артериялардың аурулары (соның ішінде аяқтың, мойынның тамырлары);
- жүрек ақаулары (туа біткен, жүре пайда болған);
- басқа қан тамырлары аурулары (соның ішінде өкпе эмболиясы).
ҚЖА тәуекел факторлары басқарылатын (немесе түзетілетін) және басқарылмайтын болып бөлінеді.
Басқарылатын қауіп факторларына мыналар жатады:
- Жоғары қан қысымы. Гипертония - инсульт, инфаркт, жүрек жеткіліксіздігінің негізгі хабаршысы.
- Дұрыс емес тамақтану және семіздік. Тұзды, майды, қантты көп тұтыну, көкөністер мен жемістердің жетіспеуі холестериннің жоғарылауына және артық салмаққа әкеледі.
- Қозғалыссыз өмір салты. Физикалық белсенділіктің болмауы жүрек-қан тамырлары ауруларының даму қаупін арттырады.
- Темекі шегу және алкоголь. Бұл жаман әдеттер тамырлар мен жүрекке теріс әсер етеді.
Басқарылмайтын қауіп факторларына мыналар жатады:
- ҚЖА -ға тұқым қуалайтын бейімділік,
- ер адамдар
- жасы (45 жастан асқан ер адамдар, 55 жастан асқан әйелдер).
Қан айналымының бұзылуының белгілері:
Қанайналым жүйесінің аурулары әртүрлі клиникалық көрініске ие және аурудың әр түріне тән белгілері бар.
Дәрігерлер жүрек пен қан тамырларының бұзылуының жалпы белгілеріне келесі ерекше емес белгілерді жатқызады:
1. Жүрек жұмысының бұзылуы (жүрек ритағының өзгеруі - тахикардия, аритмия), кеуде аймағында локализацияланған ауырсыну.
2. Миокардтың әлсіреуіне байланысты қанның тоқырауының салдарынан ентігу, ауаның жетіспеушілігі, тұншығу, бас айналу, жүректің жиырылу функциясының төмендеуі.
3. Аяқ-қол ісінуі жүрек жеткіліксіздігінің тән симптомы болып табылады.
4. Цианоз. Ол тері арқылы қанның көрінуімен бірге жүреді, мұрынның, еріннің, саусақтардың ұшындағы тері көкшіл реңкке ие болады.
Жүрек-қан тамырлары ауруларының көпшілігінің және олардың асқынуларының тиімді алдын алу үшін белгілі бір қағидаларды сақтау қажет:
1. Қан қысымын бақылаңыз.
2. Холестерин деңгейін бақылаңыз.
3. Дене белсенділігі аптасына 4-5 рет, күніне 30 минут, жаяу жүру.
4. Атеросклерозбен күресуге бағытталған диетаның негізгі принциптерін сақтаңыз.
5. Темекі шегуден және алкогольден бас тарту.
6. Жүрек-қан тамырлары ауруы пайда болған кезде қауіп факторларымен күресу емдеуші дәрігердің бақылауымен дәрі-дәрмекпен емдеуді жоққа шығармайды.
7. Профилактикалық медициналық тексеруден үнемі өтіп тұрыңыз.
Ең маңызды ереже-салауатты өмір салтын ұстану!
