Организмде ісік процесінің дамуы көптеген факторлармен байланысты. Онкологияның даму қаупін анағұрлым арттыратын негізгі факторлар:
- дұрыс тамақтанбау
- онкология бойынша тұқым қуалаушылық
- көп қозғалмайтын өмір салты, артық салмақ және семіздік
- иондаушы радиация және ультракүлгін күн радиациясы
- қоршаған ортаның ластануы
- кәсіптік факторлар
- темекі шегу
- вирустық фактор
- жас ерекшелігі
Дұрыс тамақтанбау онкологиялық аурулардың даму қаупін арттырады
- үнемі өңделген қызыл ет тұтыну – консервіленген, ысталған, тұздалған (ет деликатестері, шұжық, шұжықша)
- тағам құрамында нитраттардың болуы
- тұзды, газдалған сусындарды шамадан тыс тұтыну
- көкөністер мен жемістерді аз тұтыну
Тұқым қуалайтын фактор
- ісіктің кейбір түрлерінің дамуына бейімділік ата-анадан балаға берілуі мүмкін
Төмен физикалық белсенділік және соның салдарынан артық салмақ
- семіздік пен постменопауза кезінде сүт безі, ұйқы безі, бүйрек онкологиясының дамуы, колоректалдық обыр, эндометрия арасында байланыс бар екені дәлелденді.
Иондаушы және ультракүлгін сәулеленудің әсері
- иондаушы сәулелену: табиғи (топырақ, су және ауа арқылы) және жасанды (ядролық өндірістен диагностика және емдеу үшін медицинада қолдануға дейін)
- ультракүлгін күн радиациясының әсері тері обырының негізгі себебі, ең жиі кездесетін және алдын алуға болатын түрі (күннің әсерінен таңғы 10-нан кешкі 16-ға дейін ең қауіпті кезең)
- солярийге жиі бару тері обырының дамуына себеп болуы мүмкін
Қоршаған ортаның ластануы
- өкпе обырының дамуы мен ауаның асбест шаңымен және пайдаланылған газдармен ластануы арасында байланыс бар екені анықталды
Қауіпті өндірістерде жұмыс істейтіндер үшін кәсіптік қауіп факторлары
- 50-ге жуық химиялық заттардың адам үшін канцероген болып табылатыны дәлелденді, қатерлі ісіктердің даму қаупін арттырады және көбінесе жұмыс орнында кездеседі.
- кәсіптік обырдың алдын алуда қауіпті заттардың концентрациясын реттейтін қауіпсіздік қағидалары мен гигиенаны сақтау маңызды
Зерттеулер көрсеткендей темекі шегу –
- адам үшін ең көп таралған және дәлелденген канцероген
- обырдың 30% және олардың салдарынан болатын өлім-жітім темекімен байланысты
- обырдың 12 түрі темекі шегуге байланысты
- темекі түтінінде белгілі 43 канцероген бар
- құрамында радиоактивті заттар бар: висмут, қорғасын, полоний
Вирустық фактор
- жоғары онкогенді факторы бар адам папиллома вирусының штаммын жұқтыру жатыр мойны обырының даму қаупін арттырады
- гепатит В және С гепатиті, бауыр обырының дамуының қоздырғыш факторы болып табылады
- асқазанда Helicobacter Pylori – асқазан обырының болуы
- Эпштейн Барр вирусы – Берркит лимфомасы
Жас ерекшелігі
- адамның жасы үлкейген сайын организмінде ДНҚ мутацияларының саны артады, олардың кейбіреуі онкологияның дамуына әсер етеді.
Ауру дамуының алдын алу жолдары:
Әлемдік медицина қауымдастығы өзін-өзі бақылау және онкологиялық сақтықтың маңыздылығын дәлелдеді. Жоғарыда аталған қауіп факторларының әсер ету деңгейін азайту үшін қарапайым профилактикалық шараларды сақтау және жүйелі түрде медициналық қарап-тексеруден өту қатерлі ісік ауруының даму қаупін азайтады.
Денсаулығыңызға абай болыңыз!
